|
[vorige bral: "Anders"] [Huiswaarts] [volgende bral: "Lunch"]
07/17/2003: "Het verhaal van de vijf apen"
Geachte heer/mevrouw,
Reeds lang ben ik geïntrigeerd op zoek naar de originele beschrijving van een proef met apen die naar mijn beste weten al in de jaren '60 of '70 is uitgevoerd.
Ik heb stad en land afgezocht maar kan nergens originele teksten en namen van onderzoekers en instanties achterhalen om de toedrachten tot de proef te vinden.
Omdat ik denk dat de proef is gedaan in het kader van een psychologisch onderzoek wend ik mij tot u. Zou u mij kunnen vertellen waar en wanneer de door mij onderstaand beschreven proef met apen is uitgevoerd? Zou u mij kunnen leiden naar een eventuele website waar deze proef is na te zoeken?
Met vriendelijke groet,
Kiers
Er zitten vijf apen in een kooi. Op de grond zijn de apen van alle gemakken voorzien. In de kooi is ook een trap naar een verdieping hoger. Het is niet helemaal een verdieping te noemen want het is een verhoogde vloer die slechts een gedeelte is van de gehele oppervlakte op de grond.
Op de verhoogde vloer liggen bananen en de apen kunnen de bananen ruiken. Als de apen naar boven willen via de trap worden ze echter tegengehouden. En dit tegenhouden gebeurt door de onderzoekende wetenschappers met een grote brandspuit, die onder hoge druk koud water op de apen spuiten.
Elke aap wordt dusdanig hard en met met koud water van de trap gespoten dat hij het op een gegeven moment wel uit zijn hoofd laat de trap nog te beklimmen en op weg te gaan naar de bananen.
Na verloop van tijd zijn alle apen wel een keer de trap op geklommen om naar de bananen te gaan en elke keer worden ze eraf gespoten door de wetenschappers. Totdat uiteindelijk alle apen de strijd opgeven, de bananen de bananen laten en niet meer de trap beklimmen. Hoewel ze nog steeds de bananen ruiken en weten dat ze boven liggen.
Dan wordt er een aap van de originele groep van 5 apen vervangen door een nieuwe aap. De nieuwe aap ruikt de bananen en wil de trap beklimmen.
Echter... de nieuwe aap wordt tegengehouden door de 4 originale apen. De 4 originele apen behoeden de nieuwe aap voor het beklimmen van de trap en behoeden hem zodoende voor een harde straal koud water.
De nieuwe aap weet niet waarom hij van de overige 4 apen niet de trap op mag klimmen maar conformeert zich aan het gedrag van de andere apen.
Na verloop van tijd wordt er een tweede aap uit de originele groep van nu nog 4 apen gehaald. Er zijn nu 3 originele apen, een nieuwe (zij het geconformeerde) aap en een echt nieuwe aap.
De laatste nieuwe aap ruikt de bananen en wil de trap beklimmen. Maar wordt tegengehouden door de drie originele apen en de geconformeerde aap. De nieuwe aap weet niet wat hem overkomt, weet niet waarom hij niet de trap op mag klimmen op weg naar de bananen maar past zich aan en klimt niet naar de bananen.
Intussen zijn er nu twee apen die geen enkele keer zijn natgespoten op weg naar de bananen, deze bananen echter wel ruiken maar zich hebben aangepast aan het gedrag van de groep. Hoewel ze dus niet weten waarom ze hun gedrag vertonen, conformeren ze zich wel aan het groepsgedrag.
Deze proef gaat verder tot er uiteindelijk 5 nieuwe apen in de kooi zitten die:
1) de bananen ruiken
2) niet de trap beklimmen naar de bananen
3) nooit zijn natgespoten door de onderzoekende wetenschappers met de brandspuit
4) en dus niet WETEN waarom ze niet de trap beklimmen.
5) en alle 5 zijn geconformeerd aan groepsgedrag terwijl de ORIGINELE reden om dit gedrag te vertonen reeds verdwenen is.
Geachte mijnheer Kiers,
Via de onderwijscoördinator PSY kreeg ik de volgende reactie:
'Het experiment komt me wel bekend voor, maar ik zou niet weten wie de onderzoekers zijn en of er een publicatie over bekend is. Ik zou dhr. Kiers aanraden een inleidend boek over psychologie in te zien (bijv. Gleitman, wat we bij PSY en EDMM gebruiken), daar worden experimenten met apen beschreven. Wellicht dat hij daarmee in ieder geval op namen van onderzoekers komt.'
Ik hoop dat u hier iets mee kunt en wens u veel succes verder.
Hartelijke groeten,
Hanke,
Onderwijs Service Centrum Gedragswetenschappen
Universiteit Twente
Geachte heer Kiers,
Ik heb uw vraag aan een collega voorgelegd. Zij antwoordde het volgende:
"Het is inderdaad een heel bekend onderzoek, wordt in de organisatie literatuur ook wel gebruikt om het ontstaan en in stand houden van (organisatorische) cultuur te beschrijven. Ik weet niet precies van wie het onderzoek is, maar ik neem aan dat de heer Kiers persoon er goed aan doet eens contact op te nemen met de afdeling Sociale Ethologie in Utrecht (van de faculteit Biologie). Ik vermoed dat iemand daar het antwoord wel zal weten. Misschien mevrouw P. Stak. Zij is universitair hoofddocent Sociale ethologie."
Ik hoop dat u hier mee verder kunt.
Vriendelijke groet,
Petra
Voorlichting Psychologie en Pedagogiek
Vrije Universiteit
Van der Boechorststraat 1
1081 BT Amsterdam
Reedsch...20 toevoegingen, reedsch
Gaat de vergelijking apen - lijfloggers ook op?
bromde bewegende om 04:56 PM (op 17-07-2003)
Ik zat meer aan Islam te denken.
bromde Kiers om 05:03 PM (op 17-07-2003)
Ik zat meer aan sex te denken. Maar dat heb ik hel vaker.
bromde Paalsma om 05:15 PM (op 17-07-2003)
Geachte heer Kiers,
Een zoektocht op google.com en groups.google.com met de zoektermen 'monkeys', 'bananas' en 'firehose' levert interessante resultaten op. Ik heb één van deze resultaten als link bij dit berichtje gevoegd.
bromde JW om 05:24 PM (op 17-07-2003)
@JW: Thanx! Dat is wat ik zocht en wat de universiteiten mij niet konden vertellen.
bromde Kiers om 05:43 PM (op 17-07-2003)
Mooi verhaal. Snel opgelost. Dan houden we dus tijd over. Ik heb zebrakoeken gebakken. Ze zijn nog warm.
bromde Marnix om 07:18 PM (op 17-07-2003)
Jup. Lekker snel geregeld. Tijd over voor het verzinnen van een kontneukverhaal dacht ik zo.
U ook een glaasje pruimensap bij de zebrakoek? Die dingen blijven altijd net iets te lang hangen in het maag-darm kanaal voor het leuk.
bromde Paalsma om 07:40 PM (op 17-07-2003)
Ik heb mezelf een beugel ontplopt. Overigens hoorde ik laatst een geweldig verhaal. Maar dat vertel ik natuurlijk niet. Heeft u misschien een vuurtje voor mijn Nederstaak?
bromde Marnix om 07:45 PM (op 17-07-2003)
Zo'n verhaal hoorde ik laatst ook. Werkelijk briljant.
Heeft u er bezwaar tegen als ik even een cubaan cremer dan?
bromde Paalsma om 07:54 PM (op 17-07-2003)
Voor mij geen rokertjes, heren. Maar doet u mij wel een beetje van de XO of VSOP als u hebt. Lichtelijk warm graag. Zebrakoeken smaken trouwens het best als ze nog vers dampend van de savanne opgediend worden.
bromde ontroerende om 08:28 PM (op 17-07-2003)
Nee joh.. Sufferd !!
Zebra koeken worden helemaal niet van zebras gemaakt..
Dat weet toch iedereen ?
ze worden van hangbuikzwijntjes gemaakt
bromde Subigo om 08:35 PM (op 17-07-2003)
En hangbuikzwijntjes worden vaak met kistkalveren gekruist om eendagskuikens te verkrijgen.
bromde bewegende om 08:37 PM (op 17-07-2003)
Maar Kiers, je dacht aan de islam? Waarom eigenlijk?
bromde Abdel om 09:10 PM (op 17-07-2003)
Heyy!! Was dat niet vorige week bij Waku Waku?
bromde Cartman om 09:20 PM (op 17-07-2003)
@Abdel: omdat volgers van de Islam hogere mate van conformisme vertonen dan volgers van andere, in het Westen, gebruikelijke religies.
Maaarrr... ik kan ook denken aan originele traditionele fundamentalistische Hindoestanen die nog een tikkeltje conformistischer lijken.
bromde Kiers om 10:18 PM (op 17-07-2003)
Over fundamentalisten gesproken: heeft iemand de Orthodoxe Jodenkoeken ergens gezien? Ik wil graag mijn tanden stukbijten op zo'n taaie koek. De zebra's zijn op.
bromde Kiers om 10:24 PM (op 17-07-2003)
Orthodoxe Jodenkoeken liggen extreem rechts in de klaagkast.
Wist je trouwens dat die gemaakt worden in Egypte en vervolgens lopend (met vele omzwervingen) naar Israel gebracht worden? Heb ik ergens gelezen. Denk ik.
bromde Paalsma om 10:32 PM (op 17-07-2003)
Waarom hoor ik niemand over de delicatesse "Gestoofde Apenharses"??
bromde Arno om 12:08 AM (op 18-07-2003)
Hehe.
bromde Marnix om 12:42 AM (op 18-07-2003)
Ja wat denk jij dan. Het is zomer. BBQ tijd! Dan ga je toch geen dingen lopen stoven?
Lekker gemarineerde apenpoot op de kooltjes!
bromde Paalsma om 01:04 AM (op 18-07-2003)
|
